Είναι πλέον γνωστό σε όλους ότι η υπεριώδης ακτινοβολία του ηλίου και η παρατεταμένη έκθεση των ματιών μας στον ήλιο είναι επιβλαβής. Συνήθως προδιαθέτει:  

· Στις κακαίσθητες ρυτίδες από ακτινική βλάβη της ελαστίνης στο δέρμα.
· Σε προνεοπλασιακές αλλοιώσεις του δέρματος, την ακτινική κεράτωση για παράδειγμα.
· Σε κακοήθεις νεοπλασίες όπως είναι το βασικο κυτταρικό καρκίνωμα που είναι συχνό κυρίως στο κάτω βλέφαρο.
· Το μελάνωμα, μια πιο σπάνια αλλά πολύ πιο κακοήθη νεοπλασία που σχετίζεται με έντονη έκθεση στον ήλιο, είναι πιθανόν να εμφανιστεί επίσης στα βλέφαρα σε ασθενείς που έχουν προδιαθέση και που έχουν παρατεταμένη έκθεση στον ήλιο.
· Σε σχηματισμό καταρράκτη στην τρίτη ηλικία
· Σε αυξημένο ρίσκο για εκφύλιση ωχράς κηλίδας στην Τρίτη ηλικία.

Για την προστασία των ματιών θα πρέπει να χρησιμοποιούμε αντηλιακά με υψηλό δείκτη προστασίας πάνω από 15 και θα πρέπει να είμαστε αρκετά προσεκτικοί  για την ποιότητα και την καθαρότητα των αντηλιακών που χρησιμοποιούμε γιατί μπορεί να προκαλέσουν αλλεργία στο δέρμα των βλεφάρων ή ακόμα να μεταφέρουν και μικρόβια.

Φυσικά ακόμα ένα απαραίτητο όπλο προστασίας για τα μάτια τόσο των ενηλίκων όσο και των παιδιών είναι τα σωστά γυαλιά ηλίου. Εκείνα δηλαδή που οι φακοί τους απορροφούν πλήρως την υπεριώδη ακτινοβολία.
Πρέπει επίσης να επισημάνουμε ότι πολλά άτομα χρησιμοποιούν φακούς επαφής. Η χρήση των φακών επαφής το καλοκαίρι είναι απόλυτα ασφαλής.
Είναι πολύ σημαντικό να επισημάνουμε μερικές επιφυλάξεις οι οποίες απευθύνονται ειδικά σε άτομα που είναι χρήστες φακών επαφής συγκεκριμένα στη θάλασσα.  

Η χρήση φακών επαφής στην θάλασσα δεν είναι επικίνδυνη.  Μπορούν να φορεθούν στην θάλασσα με ασφάλεια. Μόνη εξαίρεση αποτελεί η πιθανότητα να χαθεί ο φακός αν ανοίξουν τα μάτια μέσα σ’ αυτή.  Αν η μυωπία, υπερμετρωπία ή ο αστιγματισμός που έχει αυτό το άτομο είναι πολύ αυξημένη μπορεί να βρεθεί στη δύσκολη θέση να μην έχει αρκετά καλή όραση για να συνεχίσει την δραστηριότητά του ή για να μπορέσει να ξαναεπιστρέψει στο ζητούμενο σημείο στην παραλία.  Το νερό της θάλασσας γενικά δεν περιέχει σημαντικό αριθμό μικροβιακών σωματιδίων και δεν φέρει κίνδυνο για μολύνσεις, εκτός εάν έχει καθοριστεί κάποια συγκεκριμένη παραλία ή πλαζ ως μη κατάλληλη για κολύμβηση.   

Μετά από την χρήση τους σε θαλασσινό νερό, και επειδή το θαλασσινό νερό περιέχει περισσότερο αλάτι  από την επιφάνεια των δακρύων, αφυδατώνει τους φακούς επαφής και τους κάνει να αγκαλιάζει πιο σφιχτά τον κερατοειδή.  Αυτό φέρει ένα μικρό κίνδυνο του ότι αν αφαιρεθούν οι φακοί επαφής αμέσως μόλις βγούμε από την θάλασσα μπορεί αυτό να προκαλέσει κάποιο επιθηλιακό έλλειμα στον κερατοειδή, κάποια δηλαδή «γρατζουνιά» στον κερατοειδή.  Άρα βγαίνοντας από την θάλασσα πρέπει να μείνουμε με τους φακούς επαφής τουλάχιστον για 10-15 λεπτά έτσι ώστε να επανέλθει η οσμωτική ισορροπία των φακών και των δακρύων.  

Ποιοι επωφελούνται το καλοκαίρι;

Συνήθως άτομα που πάσχουν από ξηροφθαλμία, βλεφαρίτιδα και ροδόχρου ακμή τους μήνες του καλοκαιριού και ειδικά εάν βρίσκονται κοντά στη θάλασσα, βελτιώνονται σημαντικά τα συμπτώματα  τους. Ειδικά αν η δίαιτά τους είναι λιτή σε  φαγητά και μπαχαρικά. Μερικοί παράγοντες που βοηθούν είναι η μείωση του στρες, η συχνή κολύμβηση στο υγιεινό και το υπερωσμωτικό περιβάλλον της θάλασσας, η διαφορά θερμοκρασίας και ίσως και η αλλαγή της δίαιτας το καλοκαίρι.  

Τέλος, έχει γίνει σαφές στην πρόσφατη βιβλιογραφία ότι η διόρθωση της μυωπίας, υπερμετρωπίας ή και αστιγματισμού με laser είναι πιο ασφαλής από την χρήση φακών επαφής.
Συζητήστε με τον οφθαλμίατρό σας την πιθανότητα χρήσης φακών επαφής ή και επέμβασης με laser.

Την εγκυμοσύνη συνοδεύουν συνήθως πολλοί μύθοι. Ανάμεσα σ' αυτούς και το ότι μπορεί η έγκυος να πάθει ξαφνικά μυωπία ή να υποστεί αποκόλληση του αμφιβληστροειδή. Επειδή μάτια είναι αυτά και μάλιστα πολύ ευαίσθητα στην περίοδο της εγκυμοσύνης, καλό είναι να ξέρετε μερικά πράγματα και να επισκεφθείτε το γιατρό σας, αν δεν σας αρκούν οι απαντήσεις που θα πάρετε διαβάζοντας το παρακάτω κείμενο. 

Πολλοί μύθοι έχουν επικρατήσει σχετικά με την έγκυο και την όρασή της! Αν, λοιπόν, σας απασχολούν προβλήματα όρασης την ιδιαίτερα ευαίσθητη αυτή περίοδο, διαβάστε ποια είναι η πραγματικότητα. 

Μύθος: Όταν μια έγκυος έχει υψηλή μυωπία πρέπει να κάνει καισαρική τομή. 

Αλήθεια : Δεν είναι αντένδειξη για έναν φυσιολογικό τοκετό η μυωπία, ακόμη κι αν είναι υψηλή. Αυτός ο μύθος έχει βγει, διότι οι άνθρωποι που έχουν υψηλή μυωπία έχουν περισσότερες πιθανότητες να πάθουν αποκόλληση του αμφιβληστροειδή. Βέβαια, αυτό δεν σημαίνει ότι κάθε άνθρωπος που έχει μυωπία παθαίνει αποκόλληση του αμφιβληστροειδή. Ως εκ τούτου, οι γυναίκες που έχουν μυωπία, μπορούν -εάν θέλουν- να γεννήσουν φυσιολογικά, αρκεί να κάνουν συχνά πλήρεις οφθαλμολογικούς ελέγχους. Είναι κάτι που επιβάλλεται. Τα μικροπροβλήματα που υπάρχουν στο βυθό των ματιών, μπορούν να προληφθούν, εφόσον έχουν συγκεκριμενοποιηθεί ύστερα από έναν καλό οφθαλμολογικό έλεγχο. 

Πότε πρέπει να γίνεται καισαρική τομή.
Καισαρική τομή πρέπει να γίνεται μόνο σε πολύ σοβαρά περιστατικά.
Δηλαδή, σε γυναίκες που έχουν πολλούς βαθμούς μυωπίας και έχουν ήδη υποστεί αποκόλληση του αμφιβληστροειδή. Σε αυτές τις γυναίκες το πρόβλημα μπορεί να επαναληφθεί. Βεβαίως, τη σημερινή εποχή η αποκόλληση μπορεί να προληφθεί με έναν πλήρη οφθαλμολογικό έλεγχο, καθώς μπορούν να εντοπισθούν οι περιφερικές αλλοιώσεις του αμφιβληστροειδή, που προδιαθέτουν για αποκόλληση. 

Ποια η σχέση τοκετού - αποκόλλησης αμφιβληστροειδή; 

Οι αποκολλήσεις του αμφιβληστροειδή δεν συμβαίνουν όταν κάποιος κοιμάται και γενικότερα είναι ήρεμος, αλλά όταν αυξάνεται η ενδοθωρακική πίεση. Δηλαδή, όταν κάποιος σκύβει, σηκώνει βάρος, κρατάει την αναπνοή του και πιέζεται. Στο φυσιολογικό τοκετό υπάρχει αύξηση της ενδοθωρακικής πίεσης. 

Μύθος: Οι φακοί επαφής δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται στην περίοδο της εγκυμοσύνης, διότι δημιουργούν προβλήματα στην όραση. 

Αλήθεια: Δεν είναι σπάνιο να βγαίνουν οι φακοί επαφής την περίοδο των εννέα μηνών, όχι επειδή προκαλούν κάποιο πρόβλημα στην όραση, αλλά επειδή γίνονται λιγότερο ανεκτοί. Η δυσανεξία στους φακούς επαφής, κυρίως εξαιτίας της στεγνότητας του οφθαλμού, είναι πρακτικά το πιο συχνό πρόβλημα στην εγκυμοσύνη. Με την εγκυμοσύνη επιτελούνται σημαντικές ορμονικές αλλαγές στον οργανισμό, καθώς αλλάζει ο τρόπος έκκρισης πολλών αδένων -παρατηρείται μεγάλη αύξηση της προγεστερόνης. Οι αδένες εκκρίνουν το φυσιολογικό δάκρυ, που λιπαίνει το μηχανισμό βλεφάρων - ματιού. Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, όμως, αλλάζει η ποιότητά του και παρατηρείται στεγνότητα στο μάτι. Έτσι, πολλές γυναίκες που πριν από την εγκυμοσύνη ανέχονταν με μεγάλη άνεση τους φακούς επαφής, τώρα αντιμετωπίζουν προβλήματα. 

Μύθος: Η εγκυμοσύνη αυξάνει τη μυωπία. 

Αλήθεια: Αυτό είναι αδύνατον. Τίποτε δεν διαφοροποιείται μόνιμα στον οργανισμό της γυναίκας με την εγκυμοσύνη. Οι όποιες αλλαγές είναι παροδικές. Έτσι και με τη μυωπία. Αυξάνεται λίγο, παροδικά, σε ορισμένες περιπτώσεις. Είναι πιθανόν, δηλαδή, επειδή αλλάζει η ισορροπία των ορμονών, να αλλάξει λίγο η οπτική ποιότητα του φακού τού ματιού. Να αλλάξει ελάχιστα το μέγεθος του φακού, με αποτέλεσμα να γίνεται το μάτι λίγο πιο μυωπικό. Η κατάσταση αυτή δεν είναι μόνιμη και μετά την εγκυμοσύνη επανέρχεται. 

Μύθος: Η εγκυμοσύνη προκαλεί μυωπία. 

Αλήθεια: Υπάρχουν άνθρωποι που ενώ έχουν μυωπία, δεν το γνωρίζουν, διότι είναι πολύ χαμηλή (1-1 1/2 βαθμό). Καθώς δεν γνωρίζουν το πρόβλημα, δεν φορούν γυαλιά. Με την εγκυμοσύνη, όπως αναφέρουμε παραπάνω, συμβαίνουν αλλαγές στον οργανισμό της γυναίκας. Ανάμεσα σε αυτές είναι και η αύξηση της προϋπάρχουσας μυωπίας. Όταν, λοιπόν, η έγκυος που έχει ήδη 1 1/2 βαθμό μυωπίας, αποκτήσει άλλον 1/2 ή 1 βαθμό, φτάσει δηλαδή η μυωπία της στους 2 - 2 1/2 βαθμούς, θα καταλάβει το πρόβλημα και θα επισκεφθεί οφθαλμίατρο. Ο γιατρός θα της πει ότι έχει μυωπία και αυτή θα σχηματίσει τη λανθασμένη εντύπωση ότι η εγκυμοσύνη της προκάλεσε τη μυωπία. Μετά την εγκυμοσύνη η μυωπία της θα επανέλθει στον 1 1/2 βαθμό, εκείνη όμως θα έχει ήδη συνηθίσει τα γυαλιά μυωπίας. Εάν τα βγάλει, το πιθανότερο είναι να μην μπορεί να δει καθαρά. Αυτό συμβαίνει σε όλους τους ανθρώπους που αντιμετωπίζουν μικρό πρόβλημα όρασης. Φορώντας γυαλιά αρχίζουν να βλέπουν έναν κόσμο τελείως διαφορετικό. Δεν χρειάζεται πια να ζαρώνουν τα μάτια στην προσπάθειά τους να διακρίνουν κάτι. Έτσι, μετά τους είναι πολύ δύσκολο να τα αποχωριστούν. 

Μύθος: Αν μια γυναίκα κάνει λέιζερ για την αντιμετώπιση της μυωπίας, θα αντιμετωπίσει πρόβλημα όταν μείνει έγκυος. 

Αλήθεια: Καμία διαθλαστική επέμβαση δεν επηρεάζει την εγκυμοσύνη. Οι γιατροί αποφεύγουν τις επεμβάσεις με λέιζερ στην περίοδο της εγκυμοσύνης και του θηλασμού, διότι τότε συμβαίνουν αρκετές ορμονικές αλλαγές. Αυτό σημαίνει ότι αλλάζει ο τρόπος με τον οποίο αντιδρά ο οργανισμός σε οποιαδήποτε επέμβαση. Οι επεμβάσεις με λέιζερ για την αντιμετώπιση της μυωπίας απαιτούν μετρήσεις εξαιρετικά μεγάλης ακρίβειας και η εγκυμοσύνη μπορεί να προκαλέσει κάποια απόκλιση. Οι γιατροί συνιστούν τη διενέργεια τέτοιων επεμβάσεων τρεις μήνες μετά το θηλασμό. 

Πώς θα καταλάβετε ότι έχετε μυωπία 

Νιώθετε μια ενόχληση στα μάτια μετά το μακιγιάζ ή σαν να υπάρχει σε αυτά ξένο σώμα; Βλέπετε λίγο θολά; Εάν ναι, επισκεφθείτε έναν καλό οφθαλμίατρο, για να κάνετε πλήρη έλεγχο. Είναι πολύ πιθανόν να έχετε μυωπία. Τα συμπτώματα εμφανίζονται μετά το δεύτερο - τρίτο μήνα της εγκυμοσύνης. Ειδικότερα:Επειδή υπάρχει μια φυσιολογική στεγνότητα των ματιών για την εγκυμοσύνη, θα προκαλείται πιο συχνά από πριν η αίσθηση ξένου σώματος στα μάτια. Είναι αυτό που λέμε ξηροφθαλμία. Επίσης, μπορεί να έχετε μια παροδική αλλαγή της διαθλαστικής ικανότητας των ματιών. Υποθέτουμε ότι το ένα μάτι αποκτά λίγο μυωπία. Αυτό σημαίνει ότι θολώνει λίγο η μακρινή όραση. Με έναν κατάλληλο φακό, η όραση επανέρχεται στα φυσιολογικά επίπεδα. Πώς θα καταλάβετε ότι πάθατε αποκόλληση του αμφιβληστροειδή Η αποκόλληση του αμφιβληστροειδή είναι πολύ σοβαρή κατάσταση. Εάν δείτε φωτεινά ερεθίσματα, δηλαδή φλασάκια, αστραπές, διάφορες σκιές, θα πρέπει να επισκεφθείτε αμέσως τον οφθαλμίατρό σας και να κάνετε μια πολύ καλή εξέταση του βυθού τού ματιού.Βέβαια, τόσο σοβαρά προβλήματα όρασης, όπως είναι η υψηλή μυωπία, με συνέπεια την αποκόλληση του αμφιβληστροειδή, αντιμετωπίζουν έγκυες σε ποσοστό μικρότερο του 1%.Προσέξτε: Υπάρχουν γυναίκες που έχουν μυωπία και δεν το ξέρουν, επειδή είναι χαμηλή. Με τις αλλαγές στον οργανισμό κατά την εγκυμοσύνη, πιθανόν να αυξηθεί λίγο η μυωπία, η οποία επανέρχεται στα προηγούμενα επίπεδα αμέσως μετά τον τοκετό.  

1) Πόσο σημαντική είναι η έκθεση των ματιών μας στον ήλιο τους καλοκαιρινούς μήνες; Η παρατεταμένη έκθεση στον ήλιο χωρίς αντηλιακή προστασία, προδιαθέτει:

• Στις κακαίσθητες ρυτίδες από ακτινική βλάβη της ελαστίνης στο δέρμα.
• Σε προνεοπλασματικές αλλοιώσεις του δέρματος, την ακτινική κεράτωση για παράδειγμα.
• Σε κακοήθεις νεοπλασίες όπως είναι το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα, ο οποίος  είναι  ο πιο συχνός τύπος και εντοπίζεται κυρίως στο κάτω βλέφαρο.
• Σε σχηματισμό καταρράκτη στην τρίτη ηλικία
• Σε αυξημένο ρίσκο για εκφύλιση ωχράς κηλίδας στην Τρίτη ηλικία

• Στο οφθαλμικό μελάνωμα, μια πιο σπάνια αλλά αρκετά κακοήθη νεοπλασία, η οποία είναι πιθανόν να εμφανιστεί επίσης στα βλέφαρα σε ασθενείς με προδιάθεση και ιστορικό παρατεταμένης έκθεσης στον ήλιο.

Το οφθαλμικό μελάνωμα στα αρχικά στάδια δεν προκαλεί συμπτώματα . Σε αυτές τις περιπτώσεις μπορεί να διαγνωσθεί τυχαίο κατά τη διάρκεια τυπικού οφθαλμικού ελέγχου Αν το μελάνωμα εντοπίζεται στον επιπεφυκότα ή στην ίριδα μπορεί να φαίνεται σαν μια μαύρη/καφέ οζώδη μάζα η οποία παρουσιάζει αργή εξέλιξη.Πιθανά συμπτώματα είναι: μειωμένη όραση, μυγάκια, αλλαγή χρώματος ίριδος, άλγος, έλλειμμα  στο οπτικό πεδίο. 

 Από τα πιο σημαντικά διαγνωστικά τεστ είναι η βυθοσκόπηση ( έλεγχος του εσωτερικού του οφθαλμού) έπειτα από διαστολή κόρης. Εάν η διάγνωση μελανώματος είναι πιθανή, ο οφθαλμίατρος θα σας συστήσει πιο ειδικές εξετάσεις όπως : υπέρηχος, φλουοροαγγειογραφία, βιοψία και ίσως αξονική ή μαγνητική τομογραφία. Παράγοντες που προδιαθέτουν σε εμφάνιση μελανώματος είναι:- άτομα με ανοιχτόχρωμο δέρμα, μαλλιά ή ανοιχτό χρώμα ματιών-          άτομα με σπίλο βλεφαρικού/βολβικού επιπεφυκότος- άτομα με οφθαλμική/οφθαλμοδερματική μελανοκυττάρωση. (Σπάνια νόσος η οποία προκαλεί υπερμελάγχρωση του οφθαλμού και του δέρματος γύρω από αυτόν. Μικρά μελανώματα μπορεί να θεραπευθούν  με: laser, ακτινοθεραπεία, βραχυθεραπεία. Ίσως σε προχωρημένα στάδια απαιτηθεί εκκένωση του κόγχου. 

Τα αποτελέσματα της θεραπείας για το μελάνωμα του οφθαλμού εξαρτώνται από την ηλικία, ύπαρξη/όχι μεταστάσεων, χαρακτηριστικό του όγκου.

 1) Πως θα προστατέψουμε τα μάτια μας; Χρειάζεται λοιπόν αντηλιακή αγωγή μεγάλου δείκτη στο δέρμα των βλεφάρων και συνήθως συνίστανται αντηλιακά  μεγάλης προστασίας με δείκτη πάνω από 15. Χρειάζονται γυαλιά καλής ποιότητας με φίλτρο για τις υπεριώδεις Α και Β.

 2) Yπάρχει περίπτωση μερικά αντηλιακά να προκαλέσουν αλλεργία; Μπορεί να προκαλέσουν αλλεργία στο δέρμα των βλεφάρων.  Επίσης η χρήση οποιασδήποτε αλοιφής ή λαδιού στα βλέφαρα έχει σαν αποτέλεσμα η ουσία αυτή να βρεθεί και μέσα στο μάτι. Έτσι θα πρέπει να είμαστε αρκετά προσεκτικοί για την ποιότητα και την καθαρότητα των αντηλιακών που χρησιμοποιούμε, καθώς η είσοδος τους στα μάτια μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την μεταφορά μικροβίων.

3) Ποια είναι η καλύτερη λύση για τα μάτια μας το καλοκαίρι; Ο πιο σημαντικός τρόπος για την πρόληψη του μελανώματος στους οφθαλμούς  είναι να αποφευχθεί η υπερβολική έκθεση στον ήλιο, ιδιαίτερα μεταξύ 10 π.μ. και 3 μ.μ., όταν οι ακτίνες του ήλιου είναι ισχυρότερες. Να φοράτε γυαλιά ηλίου, και να είστε σίγουροι ότι παρέχουν υπεριώδη προστασία καθώς “μπλοκάρουν” την υπεριώδη ακτινοβολία.Για αυτούς τους λόγους συμβουλευτείτε τον οπτικό σας.Μια ετήσια οφθαλμολογική εξέταση είναι απαραίτητη.

 Γράφει ο  Δρ. Αναστάσιος-Ιωάννης Κανελλόπουλος  Χειρουργός - Οφθαλμίατρος, Καθηγητής Οφθαλμολογίας στο Παν/μιο της Νέας Υόρκης 

Οφθαλμιατρείο Κανελλόπουλου 
Αν. Τσόχα 17,115 21 Αθήνα
Τηλ. +30 210 7472-777 (24 Ώρες)
Fax +30 210 7472-789   
Τηλ. Εφημερίας: +30 6945993598
Website: www.laservision.gr
Facebook/Laservision.gr
Twitter/Laservisiongr
You tube/Laservision07
Android: https://play.google.com/store/apps/details?id=com.cloudninedevelopmentllc.AJohnKanellopoloulos_151